علائم و روش‌های درمان عفونت مسری دست، پا و دهان چیست؟

به گزارش مجله خبری نگار،این بیماری معمولا کودکان را درگیر کرده و به صورت خود به خود درمان می‌شود، اما گاهی برای تسکین علائم آن نیاز به مصرف دارو‌های تجویزی توسط پزشک می‌باشد.

در ادامه قصد داریم درباره بیماری دست، پا و دهان و علل، علائم و روش‌های درمان آن صحبت کنیم.  

بیماری دست، پا و دهان چیست؟ 

بیماری دست، پا و دهان نوعی عفونت ویروسی است که با علائمی همچون تاول یا زخم در دهان و بثورات روی دست‌ها و پا‌ها تشخیص داده می‌شود و می‌تواند همه افراد در هر سن و سالی را تحت تاثیر قرار دهد، اما اغلب در کودکان کمتر از ۵ سال دیده می‌شود.

ویروس‌های عامل این بیماری در اثر تماس مستقیم با دست‌های شسته نشده یا سطوح آلوده به مدفوع از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شوند. همچنین ممکن است از طریق تماس با بزاق، مدفوع یا ترشحات تنفسی فرد سرایت پیدا کنند.

بیماری دست، پا و دهان در کل یک بیماری خفیف محسوب می‌شود که طی چند روز و خود به خود از بین می‌رود. 

علائم بیماری دست، پا و دهان 

علائم بیماری دست، پا و دهان ۳ تا ۶ روز بعد از آلوده شدن بدن به ویروس ظاهر می‌شود که به آن دوره نهفتگی بیماری گفته می‌شود. با ظاهر شدن علائم ممکن است موارد زیر تجربه شود:

تب
کاهش اشتها
گلو درد
سردرد
تحریک پذیری
کسالت (احساس ناخوشی)
تاول‌های قرمز دردناک در دهان
آب ریزش دهان
بثورات قرمز روی دست‌ها و کف پا‌ها
تب و گلو درد معمولا اولین علائم این بیماری هستند. حدود ۱ یا ۲ روز بعد از شروع تب، تاول‌ها و بثورات نمایان می‌شوند که معمولا شبیه لکه‌های قرمز صاف به نظر می‌رسند که در پوست‌های تیره‌تر به سختی دیده می‌شوند، به همین دلیل برای تشخیص راحت‌تر آن‌ها لازم است کف دست‌ها و کف پا‌ها بررسی شود.

این ضایعات پوستی می‌توانند در همه بخش‌های دست و پا ظاهر شوند. اکثر کودکان مبتلا به این عارضه زخم‌های دردناکی نیز در دهان خود دارند و لازم است زبان و گلوی آن‌ها بررسی شود. 

علت بیماری دست، پا و دهان 

بیماری دست، پا و دهان اغلب توسط سویه‌ای از ویروس کوکساکی (از خانواده ویروسی انترو ویروس) که معمولا ویروس A۱۶ می‌باشد ایجاد می‌شود، اگرچه می‌تواند توسط سایر انواع انترو ویروس‌ها نیز بروز کند.

ویروس‌ها به راحتی از فردی به فرد دیگر سرایت می‌کنند و روش‌های انتقال آن‌ها شامل تماس با موارد زیر در افراد بیمار می‌باشد:

بزاق
ترشحات مایع تاول‌ها
مدفوع
قطرات تنفسی در سرفه یا عطسه
به علاوه ویروس ممکن است از طریق تماس مستقیم با دست‌های شسته نشده یا سطوح حاوی ویروس به دیگران منتقل شود. 

عوامل خطر زای بیماری دست، پا و دهان 

کودکان خردسال بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به بیماری دست، پا و دهان هستند و این بیماری به خصوص در مهد کودک‌ها یا مدرسه به سرعت پخش می‌شود.

کودکان معمولا بعد از قرار گرفتن در معرض ویروس‌های عامل، در برابر بیماری مصون می‌شوند به همین دلیل به ندرت افراد بالای ۱۰ سال به آن دچار می‌شوند. با همه این‌ها ممکن است کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالان به خصوص کسانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند به این بیماری مبتلا شوند. 

تشخیص بیماری دست، پا و دهان 

پزشک معمولا با معاینه فیزیکی می‌تواند بیماری دست، پا و دهان را تشخیص دهد. برای این منظور ابتدا وجود تاول و بثورات در دهان و بدن بیمار را بررسی می‌کند. همچنین درباره سایر علائم از بیمار یا والدین او سوالاتی می‌پرسد. برای تایید تشخیص نیز احتمالا از نمونه برداری سواب گلو یا نمونه مدفوع استفاده خواهد کرد. 

درمان بیماری دست، پا و دهان 

عفونت در بیماری دست، پا و دهان اغلب بدون نیاز به درمان و طی ۷ تا ۱۰ روز برطرف می‌شود، اما ممکن است پزشک از درمان‌های خاص برای کمک به کاهش علائم در طول دوره بیماری استفاده کند، از جمله:

پماد‌های موضعی تجویزی یا بدون نسخه برای تسکین تاول‌ها و بثورات
دارو‌های مسکن مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای تسکین سردرد
شربت یا قرص برای تسکین گلو درد
توجه داشته باشید برای عفونت‌های ویروسی در کودکان نباید از آسپرین استفاده شود، زیرا این دارو می‌تواند به سندرم ری در کودکان منجر شود. 

درمان خانگی 

با کمک برخی روش‌های خانگی می‌توان علائم این بیماری را تسکین داد. به عنوان مثال برای کاهش ناراحتی ناشی از تاول‌ها روش‌های زیر را امتحان کنید:

مکیدن یخ
خوردن بستنی
نوشیدنی‌های سرد
محدود کردن مصرف مرکبات، نوشیدنی‌های میوه‌ای و نوشابه
محدود کردن غذا‌های تند یا شور
غرغره کردن آب نمک گرم در دهان نیز ممکن است به تسکین درد تاول‌های دهان و زخم گلو کمک کند. ممکن است لازم باشد این کار را چند بار در روز یا هر چند وقت یک بار در صورت نیاز انجام دهید. 

عوارض بیماری دست، پا و دهان 

فرد مبتلا به بیماری دست، پا و دهان معمولا ۷ تا ۱۰ روز بعد از شروع علائم احساس بهتری خواهد داشت و ابتلای مجدد به این عفونت به ندرت رخ می‌دهد، زیرا بدن، اغلب در برابر ویروس‌های عامل آن مصونیت ایجاد می‌کند.

اگر علائم تشدید شود یا طی ۱۰ روز از بین نرود لازم است فورا با پزشک تماس بگیرید. این ویروس در موارد نادر می‌تواند به وضعیت اورژانسی تبدیل شود.

برخی عوارض بالقوه بیماری دست، پا و دهان عبارتند از:

کم آبی بدن
از دست دادن ناخن دست یا پا
مننژیت ویروسی
انسفالیت
فلج شدن
میوکاردیت 

پیشگیری از بیماری دست، پا و دهان 

رعایت بهداشت بهترین شیوه دفاع در برابر بیماری دست، پا و دهان است و شستن مرتب دست‌ها می‌تواند خطر ابتلا به این ویروس را تا حد زیادی کاهش دهد.

توصیه می‌شود به کودکان خود نحوه صحیح شست و شوی دست‌ها با آب گرم و صابون را آموزش دهید. شستن دست‌ها به خصوص بعد از دستشویی رفتن، قبل از غذا خوردن و بعد از حضور در اماکن عمومی بسیار مهم است.

به علاوه کودکان نباید دست‌های آلوده و سایر اشیا را داخل یا نزدیک دهان خود ببرند.

ضد عفونی کردن منظم وسایل مشترک مورد استفاده در منزل بسیار مهم است. سعی کنید این سطوح را ابتدا با آب و صابون و سپس با محلول رقیق سفید کننده و آب تمیز کنید. همچنین لازم است اسباب بازی ها، پستانک و سایر اشیایی که ممکن است به ویروس آلوده باشند را ضد عفونی کنید.

توصیه می‌شود در صورت بروز علائمی همچون تب یا گلو درد در منزل بمانید و بعد از بروز تاول و بثورات با دیگران تماس نداشته باشید. این اقدامات از انتقال بیماری به دیگران جلوگیری می‌کند. 

منبع:سومیتا